Als je de expositie Pinball Wizard in het Stedelijk binnen loopt, wordt je aangestaard door een groot beest. Het is het sculptuur ‘de Waakhond’ van Henry Heerup. Jacqueline kent het werk goed. Het stond jarenlang in de tuin van haar ouders, die kunstverzamelaars waren. Voor haar was het beeld een soort poortwachter voor de kunst.
Hier lijkt het beest over jou te willen waken. Zodat je met een gerust hart de door de zalen kunt lopen. De expositie is samen met Jacqueline De Jong ontwikkeld. Ze staat centraal maar is niet alleen. Kunst van haar hand wordt omringt door werk van vrienden en kunstenaars die haar inspireerden. Ze wil ermee duidelijk maken dat haar kunst is ontstaan in de ontmoeting en samenwerking me anderen. Een bescheidenheid die haar siert en daarmee ook deze expositie.
In een van de zalen hangen een aantal pagina’s aan de muur van ‘The Situationist Times’. Een tijdschrift dat door De Jong is uitgegeven. Tussen 1962 en 1967 verscheen het totaal zes keer. Ik kijk een tijdje naar de vellen. Ik val wel voor de geordende chaos. Er spreekt een duidelijk plezier uit de vormgeving. Het heeft ook iets van: ‘Zoek het maar uit, ik doe het lekker zo’. Naast het maken van kunst was dit tijdschrift voor haar een manier om uiting tegen aan belevenissen en gedachten in haar kunstenaarschap.
Laveren tussen frivoliteit en ernst. Het is een kenmerk van De Jong. je ziet het terug in de expositie. En dat vind ik goed. Het kunstenaarschap wordt graag verbeeld als een eenzaam gevecht tegen de stroom in. De Jong kon meebewegen me de stroom zonder haar eigenheid te verliezen. Ze bracht een tijdschrift uit geheel volgens haar eigen regels. Ze ontwierp posters voor de Parijse revolutie zonder revolutionair te worden. Ze maakte expressionistische werken maar was geen expressionist. En in de samenstelling van deze expositie geen Warhol, Rothko of De Kooning. Wel de kunstenaars die dicht bij haar stonden.
De expositie Pinball Wizard toont daardoor een heel ander beeld van de roerige jaren zestig en zeventig. Niet de welbekende, uitgekristalliseerde versie maar de reuring zelf. Jacqueline de Jong neemt er vol overgave aan deel. En in al haar werk is er behalve betrokken zijn, steeds die verwondering.
Update.
Jacqueline de Jong krijgt de AwARE – Prix d’Honneur 2019 toegewezen. De prijs zal in Paris worden uitgereikt door de Franse minister van culture, Franck Riester! (op 22 maart 2019).
Links.
Stedelijk Museum Amsterdam – Pinball Wizard.
Interview Jacqueline de Jong met Vere van Gool in BOMB magazine.
expositie: Jacqueline de Jong – Pinball Wizard, 9 februari t/m 18 augustus 2019, alle dagen: 10 tot 18 uur, vrijdag 10 tot 22 uur.
locatie: Stedelijk Museum, Museumplein 10, 1071 DJ Amsterdam.
