“Live starts always where it has been destroyed…” Het is het begin van een quote van Heddy Honigmann. Het heeft zowel veel drama in zich als hoop en veerkracht. Su Tomesen gebruikt de quote in publicaties rond haar film Street vendors. Vandaag vrijdag 28 september is de premiere tijdens het Nederlands Film Festival.
De film gaat over straathandelaren, die op eenvoudige, vaak geïmproviseerde tafeltjes hun diensten of waren aanbieden. Het is eigenlijk een vierluik. Vier films van een half uur gedraaid in vier grote steden in de wereld. Maar laat ik eerst iets vertellen over de maker.
Su Tomesen studeert in 1994 af als master in cultuurgeschiedenis in Utrecht. Van begin af aan heeft ze belangstelling voor de straat, informele handel en film. Zo richt ze in Utrecht LETS (Local Exhange Trading System) op. Later is ze camerajournalist bij MTV in Nederland. Ze gaat in die functie veel de straat op. Ze volgt ook een opleiding tot allround televisiemaker. Het maken van de documentaire Away* brengt haar in contact met het Sandberg Instituut. Het was een eye-opener. Dit wil ze doen, kunst maken, autonomer zijn.
Het project Street vendors begint in 2012 als ze filmopnamen maakt van straathandelaren in Yogyakarta. Pas in 2014 monteert ze de film. Het resultaat brengt haar op het idee om een serie van films te maken over straathandel. Residencies en bijdragen van het Mondriaan Fonds, Amsterdams Fonds voor de kunsten maken het mogelijk andere steden te bezoeken**. Het worden vier steden in vier verschillende continenten. Yogyakarta, Medellín, Johannesburg, Tirana. Maar wat zijn precies straatverkopers? De kunstenaar is daar heel duidelijk in: “De illegale, niet belastingbetalende, vogelvrije handelaren.” Na de premiere wil ze de films tonen in de steden waar ze zijn opgenomen. Of zoals ze het zelf zegt, “Terugbrengen”. En daarna misschien nieuwe steden bezoeken, om het vierluik uit te breiden tot een serie.
Op het NFF wordt het vierluik Street vendors op vier grote schermen naast elkaar getoond. Het is een fascinerende voorstelling. Zonder emotie maar met betrokkenheid gefilmd. 24 uur straathandel in vier grote steden. Handel als enige inkomstenbron, een levensvoorwaarde. Ze knippen haren, bereiden etenswaren, verkopen voedsel, boeken, sigaretten, van alles, schrijven brieven, maken foto’s. Ze werken lang en hard, voor weinig. Het roept bewondering op voor de veerkracht van de mens, de vindingrijkheid, het doorzettingsvermogen. We vergapen ons aan ondernemers als Elon Musk maar het echte leven begint hier, op straat. De quote van Heddy Honingmann sluit er mooi op aan:
“Life starts always where it has been destroyed: on a very small table in what has been a street, a man starts again to sell: some candy, more candy and a few biscuits. It breaks my heart.”
Links.
DutchCulture – Interview met Su Tomesen.
Trailer Street vendors op Vimeo.
NFF – Street vendors: Street vendors: Medellín, Tirana, Johannesburg, Yogyakarta.
Su Tomesen.
* Documentaire Away gaat over een Nederlandse kunstenaar in Japan en een Japanse kunsenaar in Nederland. De Japanse kunstenaar studeerde aan het Sandberg instituut.
** Volledige lijst van fondsen die het project gefinancierd hebben: Mondriaan Fonds, AFK, Prins Bernhard cultuurfonds, NL Film Fonds, Stichting Stokroos.
Het vierluik Street vendors is te zien tijdens het Nederlands Film Festival van vrijdag 28 september 2018 t/m 04 oktober 2018. Janskerkhof 24 in Utrecht (12 – 22 uur), toegang gratis. En tijdens Big Art 2018. Bajes Wenckebachweg 48, Amsterdam donderdag 11 t/m 14 oktober 2018, 11 – 19 uur. Toegang 10 euro.
