Bij de ingang hangt een foto van een natuurhistorisch object. Het intrigeert omdat je niet gelijk kun vaststellen wat het is. Je kijkt een tijdje, je onderzoekt maar een bevredigend antwoord krijg je niet. Het is een voorbode van de expositie Black Chalk and White Charcoal or the Myth of the Absent Matter van Sofia Borges in het FOAM.
Lange zwarte gordijnen creëren een kleine ruimte, een soort kathedraal. Er hangen 2 drieluiken van foto’s in. Het fotografische roept een gevoel van onweerlegbaarheid op maar de afbeeldingen zijn mysterieus, duister. Een wezen, half dier, half vogel bespringt een mens. Het zou gruwelijk kunnen zijn maar daarvoor zie je te weinig. Een man in een groen gewaad, je ziet alleen zijn handen. In het ene drieluik houden die handen een stok vast met daaraan een vreemd voorwerp. Wie is die man, waar bevind hij zich? Je herkent dingen maar een beeld kun je je niet vormen. In een midden foto, een hand, een stuk van een schedel een bepoederd gezicht? De foto schokt door zijn ongrijpbaarheid. En dan zie je ineens dat dat foto ‘gewoon’ in een plexiglas houder zit. Ergens op een kantoor, of thuis? Elk houvast dat je zoekt heeft de kunstenaar zorgvuldig ondermijnd.
Sofia Borges maakt krachtige beelden, ze boeien en trekken je aandacht. Je verwachtingen worden echter niet beantwoord. Geen schitterend historiestuk, geen dramatisch beeld van ramp of verwoesting, geen prachtige foto van een natuurhistorisch voorwerp. Wat dan wel? Ook die vraag blijft onbeantwoord.
Wat is een beeld? Hoe ontstaat een afbeelding? en hoe gaan onze hersenen daarmee om? Het zijn de vragen die de filosoof in de kunstenaar zich stelt. In de begeleidende video zegt ze over een kameel in een dierentuin dat het beest zichzelf als kameel representeert. Een intrigerende observatie. Kijken we in de dierentuin wel naar een echte kameel? Hoe echt is een beeld dat we zien op een foto? Als je de tijd neemt voor de expositie ga je voelen wat Sofia Borges bedoelt.
Links
FOAM Fotografie museum – Sofia Borges.
website Sofia Borges.
video van interview met Sofia Borges (11 min, engels).
expositie: Sofia Borges – Black Chalk and White Charcoal or the Myth of the Absent Matter t/m 22 januari – (ma-zo: 10-18 uur, do-vr tot 21 uur)
locatie: FOAM Fotografiemuseum, Keizersgracht 609, 1017 DS Amsterdam.
