Zondagmiddag 23 oktober stap ik galerie Sanaa binnen voor de opening van de expositie ‘Dedicated‘. Berthe Schoonman, galeriehouder, had me verteld dat het een bijzondere expositie zou worden.
Het is een duo-expositie van Halina Zalewska en Peter Koole. Beide kunstenaars maken geëngageerd werk. Waar Halina voor de zachte confrontatie kiest, gaat Peter voor de harde lijn. Poetin en Koning Willem Alexander die samen een biertje drinken bij een geopende doodskist, dat komt wel aan.
Dat de kunst van Peter Koole confronteert is daarmee een understatement. Politiek is echter mijn ding niet en harde standpunten al helemaal niet. Ik kan er gewoon niets mee. Ben ik dan die elitaire kunstliefhebber die graag rondwandelt in de vrije wereld van de kunst maar de ogen sluit voor al het leed in de wereld? Soms heb ik na het journaal een slechte nacht. Boos maar onmachtig piekerend. Journaals kijk ik dan ook niet veel. De boodschap van deze werken is echter niet te negeren. Daar sta je dan, hulpeloos tussen de geëngageerde kunst.
De rest van de week blijf ik nadenken over die expositie. Ik wil een blog schrijven maar kan niet de juiste woorden vinden. Helemaal geen blog schrijven is een optie, of alleen over de andere kunstenaar. Maar dan sluit ik mijn ogen. Het blijft in mijn hoofd spoken. Ik moet er iets mee. Vrijdag besluit ik de galerie nog eens te bezoeken.
Ik wil rust in mijn hoofd. Het kan goed zijn dat Peter Koole dezelfde soort rust krijgt door het onrecht van zich af te schilderen. Dat hij een goede schilder is staat buiten kijf. Zijn werk ‘Journalism’ is een geschilderde voorpagina van de krant. Daarop de lange rouwstoet van de overledenen van de neergeschoten MH17. Het beeld is in het geheugen van elke Nederlander gegrift. De kop luidt: ‘Vergeef ons, Nederland’. Ook de barcode van de krant is mee geschilderd. Een ander werk is ‘Birthday’ dat ik hierboven al beschreef. In de kist ligt Anna Politkovskaya, in 2006 op de verjaardag van Poetin vermoord. In het gezicht van de journaliste zijn de digitale blokjes in haar gezicht minutieus nageschilderd. De galerie assistent wijst me op details in het werk. Artistieke details die niet nodig zijn voor het protest. Langzaam gaat de kunst in zijn werken bij mij leven. Ik voel de toewijding van de schilder en kan de aversie tegen de politieke context loslaten. Die toewijding raakt je. Je maakt contact met de kunstenaar achter het werk.
Halina Zalewska, geboren in Polen, maakt grote tekeningen met potlood en houtskool. Ze verbindt gebeurtenissen. In het werk Bruno Schulz brengt ze samen de gruwelijke aanslag in het Bataclan-theater in Parijs en de moordpartij van de Gestapo in Warschau tijdens de Tweede wereldoorlog op zwarte donderdag . De kunstenaar/schrijver Bruno Schulz was een van de slachtoffers. Vandaag is ze aanwezig in de galerie. Gedurende de expositie tekent ze alle vrijdagen aan het werk ‘Twins’ dat de vernietiging van Warschau en Aleppo met elkaar verbindt. Ze wil zo onze aandacht vestigen op de verschrikkingen die nu elke dag in Aleppo plaatsvinden. Haar engagement is zachter, meer beschouwend. Het biedt daardoor hoop.
Misschien dat de mensheid toch een keer wereldwijde vrede zal meemaken.
expositie: Dedicated, Peter koole – Halina Zalewska, t/m 26 november
locatie: galerie Sanaa, Jansdam 2, 3512 HB Utrecht.
