Suppoost in het Frans Hals Museum

Als ik de deur naar de museumzalen open doe is er de herkenning. Of beter gezegd herinnering.De tegelvloer, de oude meubels, historische voorwerpen en natuurlijk de schilderijen. Dit is het Frans Hals museum waar ik zo’n 30 jaar geleden enige tijd suppoost was.

Pas afgestudeerd aan de Reinwardt Academie. Geen werk. Dus toen een uitzendbureau mij een baan als suppoost bij dit museum aanbood was ik er heel blij mee. Wat geld verdienen en in de rustige uren al die schitterende kunst in me opnemen. Mijn aanname bleek te kloppen en maanden lang heb ik vele uren voor al die schilderijen gestaan.

Met sommige schilderijen krijg je een band. Je vergeet ze niet meer. Vooral  het werk dat Frans Hals in zijn latere jaren schilderde, maakte indruk. Neem het werk ‘De regenten van het oudemannen huis’.  Sober en het beeld terug gebracht tot de essentie. Een paar weken geleden bekeek ik het werk weer na al die jaren.  Als snel voelde ik die emotieloze emotie weer. Ik heb een poging gedaan dat gevoel te beschrijven:

Kijk eens naar dit groepsportret.Het is alsof de heren even zijn neergeploft na een dag vol vermoeienissen. Ze zitten wat slordig door elkaar. De hoeden staan alle kanten op. Rechtsonder zie je een rode broekspijp. Het kan de mannen niet zo veel meer schelen hoe ze eruit zien. Verzonken in hun eigen besognes en gedachten.

De schilder, Frans Hals, was zo’n 78 jaar toen hij aan dit werk begon. In die jaren een zeer respectabele leeftijd. Misschien had hij de kracht en energie niet meer om de regenten in al hun grandeur neer te zetten. Hij beperkte zich tot waar hij goed in was. De vitaliteit van gezichten. Het schilderij is sober neergezet. Veel donkere tonen, weinig kleur. Het kant lijkt een noodzakelijk kwaad voor de schilder. Maar dan de gezichten. Ze komen helder op uit de donkere omgeving en zijn  doeltreffender dan een foto ooit kan zijn. Pijnlijk in hun eerlijkheid, geen decorum meer.

Zelf ben ik de drukte en rumoer van stad ontvlucht en kijk in alle rust naar deze mensen. Het is alsof 350 jaar tijdsverschil zomaar verdwijnt.  Rechts bovenin het schilderij ontwaar ik een man met grijs haar en grijze baard. Hij aanschouwt ons allen met een vaderlijke glimlach.