Barbara Hepworth in het Kröller Möller museum.

Er was een staking gaande in de haven. Daar was Barbara Hepworth blij mee. Ze had bericht gekregen dat de 17 ton Guarea hout uit Nigeria was aangekomen. Nu had ze extra tijd om het transport te regelen naar haar studio in St. Ives. Het staat in een tekst aan een wand in de expositie ‘Sculpture for a modern world’.

Al dat hout is verwerkt in beelden en voor één van die beelden sta ik nu met bewondering te kijken. Een beeld van een tijdloze schoonheid, dat genoeg aan zichzelf lijkt te hebben, er alleen maar wil zijn. Houtkleur aan de buitenkant, gepolijst. Wit aan de binnenkant, nerven breken door de verf.

Ik probeer me voor te stellen hoe de kunstenaar voor dat stuk hout gestaan heeft. Het gereedschap lag klaar. Wat ze voelde en dacht terwijl ze in het harde hout bijtelde. Beelden maken door materiaal weg te halen. Het is eigenlijk heel tegenstrijdig. Misschien is dat wel de reden voor de verstilde expressie die het beeld en de andere beelden in de zaal lijken uit te stralen.

Buiten getuigen de bronzen beelden van een bevrijding. Dat kan ik wel begrijpen. Het model in klei kun je net zo lang veranderen tot je tevreden bent. Je kunt ook meerdere beelden laten gieten. Direct carving, het direct werken in het materiaal, was vanaf het begin van haar kunstenaarschap haar werkwijze geweest. Het is echter een techniek die veel controle vergt. Je kunt een beeld met 1 klap verpesten. De overstap naar brons werkte louterend. De vrijheid en vitaliteit spatten van de beelden af en kunnen je als toeschouwer niet onberoerd laten.

De beelden in het Rietveld paviljoen staan er permanent en vormen daarmee een toegift op de solo tentoonstelling welke door Europa rijst en die nu is neer gestreken in het Kröller Möller museum.  Het is een traditionele tentoonstelling, met veel tekst en uitleg, die een chronologisch overzicht biedt van haar leven en werk. Het laat goed de overgang zien van de figuratieve beginperiode naar het abstracte werk dat haar roem bracht.

Wat me opvalt aan haar werk is dat de roerig tijden waarin ze leefde niet in haar werk te zien zijn. De grote crisis, de tweede wereld oorlog, ze lijken niet te zijn gebeurd. Ook al woonde en werkte ze in St. Ives ver weg van het rumoer, het moet haar toch geraakt hebben. Misschien wilde ze dat er niets tussen haar, het materiaal en het beeld in kwam te staan. Ze streefde naar tijdloze zuiverheid, er kon maar één ding zijn: kunst.

 

Links:
Informatie over expositie Barbara Hepworth op website Kröller Möller.
Beschrijving van de expositie op de website van het Tate (eng).
Review van de expositie in het Tate in de Guardian.
In Leiden wordt een theatermonoloog over Barbara Hepworth opgevoerd (14 feb 2016).
Laat de leegte spreken – review expositie in het Tate 2015 in NRC.

expositie:
Barbara Hepworth, Sculptures of a modern world, t/m17 april (di-zo, 10-17 uur).

locatie:
Kröller Möller Museum, Houtkampweg 6, 6731 AW Otterlo