Categoriearchief: musea

Bezoeken die ik aan exposities in musea breng komen terecht in deze catagorie

Piet Mondriaan versus Michel Cardena.

4 mei 2017museastedelijkPaul Voors

Cardena rechauffe 2 lignes de Mondrian no. 1 (klik voor een grotere foto).

Honderd jaar geleden werd de Stijl opgericht. Het zal je niet zijn ontgaan. De beroemde kunststroming wordt dit jaar in vele exposities geëerd. Dat zal ook de reden zijn de het Stedelijk Museum Amsterdam bovenstaand werk van Miguel-Ángel Cárdenas (October 3, 1934 – June 2, 2015), beter bekend als Michel Cardena nu op zaal heeft hangen.

Toen ik het werk zag was ik compleet verbouwereerd. Alsof ik van de kunstenaar een directe rechtse had gekregen. Niet omdat ik geroerd was door schoonheid, of vanwege de boodschap. Het was het idee. Mondriaan op een kaars die langzaam opbrandt…. Als een kunstenaar schilderijen van zeetaferelen naast elkaar hangt waarbij de horizonnen gelijk staan, kan ik die gedachte voorstellen. Zelfs als kunstenaar Rob van Koningsbruggen roept dat hij een werk van Marlene Dumas met een pisstraal wil verbeteren, kan ik me de gedachte nog wel voorstellen. Maar kaarsen en Mondriaan? Die combinatie zou nou nooit bij mij opgekomen zijn.

Minutenlang kan ik naar zo’n werk kijken. Het idee is ook weer niet geheel misplaatst. In de begeleidende tekst staat dat de Colombiaanse kunstenaar in 1962 naar Nederland is gekomen. Hij introduceerde hitte als beelden element in de kunst. Dit werk maakte hij om de ‘kille afstandelijkheid in de Nederlandse samenleving te doen smelten’, dat staat ook in de begeleidende tekst.

De uitleg maakt een hoop duidelijk. Dat is goed maar het heeft ook een nadeel. Je zou boos kunnen worden omdat een drommelse Colombiaan kritiek durft te hebben op Nederland. Weg eigen fantasie en verbeelding.

Zelf vind ik het werk zo mooi omdat het niet-destructief en toch genadeloos is. Langzaam likken die vlammetjes zich in al hun warme grilligheid door het uiterst overdachte en rationele werk van Mondriaan. Tot ze bij de bodem zijn en er drie armzalige stukjes overblijven. Maar kaarsjes mogen branden en geen enkel werk van Mondriaan is beschadigd.

Een heel empathisch statement.

Links.
Informatie Stedelijk over het werk van Michel Cardena.
Informatie over de kunstenaar op de Engelstalige Wikipedia.
Rob van Koningsbruggen, Marlene Dumas en het Stedelijk (Parool).

Sofia Borges ~ Black Chalk – White Charcoal or the Myth of Absent Matter ~ FOAM

19 december 2016Expositieverslagen, museaFOAMPaul Voors

Bij de ingang hangt een foto van een natuurhistorisch object. Het intrigeert omdat je niet gelijk kun vaststellen wat het is. Je kijkt een tijdje, je onderzoekt maar een bevredigend antwoord krijg je niet. Het is een voorbode van de expositie Black Chalk and White Charcoal or the Myth of the Absent Matter van Sofia Borges in het FOAM.

Lange zwarte gordijnen creëren een kleine ruimte, een soort kathedraal. Er hangen 2 drieluiken van foto’s in. Het fotografische roept een gevoel van onweerlegbaarheid op maar de afbeeldingen zijn mysterieus, duister. Een wezen, half dier, half vogel bespringt een mens. Het zou gruwelijk kunnen zijn maar daarvoor zie je te weinig. Een man in een groen gewaad, je ziet alleen zijn handen. In het ene drieluik houden die handen een stok vast met daaraan een vreemd voorwerp. Wie is die man, waar bevind hij zich? Je herkent dingen maar een beeld kun je je niet vormen. In een midden foto, een hand, een stuk van een schedel een bepoederd gezicht? De foto schokt door zijn ongrijpbaarheid. En dan zie je ineens dat dat foto ‘gewoon’ in een plexiglas houder zit. Ergens op een kantoor, of thuis? Elk houvast dat je zoekt heeft de kunstenaar zorgvuldig ondermijnd.

Sofia Borges maakt krachtige beelden, ze boeien en trekken je aandacht. Je verwachtingen worden echter niet beantwoord. Geen schitterend historiestuk, geen dramatisch beeld van ramp of verwoesting, geen prachtige foto van een natuurhistorisch voorwerp. Wat dan wel? Ook die vraag blijft onbeantwoord.

Wat is een beeld? Hoe ontstaat een afbeelding? en hoe gaan onze hersenen daarmee om? Het zijn de vragen die de filosoof in de kunstenaar zich stelt. In de begeleidende video zegt ze over een kameel in een dierentuin dat het beest zichzelf als kameel representeert. Een intrigerende observatie. Kijken we in de dierentuin wel naar een echte kameel? Hoe echt is een beeld dat we zien op een foto? Als je de tijd neemt voor de expositie ga je voelen wat Sofia Borges bedoelt.

Links
FOAM Fotografie museum – Sofia Borges.
website Sofia Borges.
video van interview met Sofia Borges (11 min, engels).

expositie: Sofia Borges – Black Chalk and White Charcoal or the Myth of the Absent Matter t/m 22 januari – (ma-zo: 10-18 uur, do-vr tot 21 uur)
locatie: FOAM Fotografiemuseum, Keizersgracht 609, 1017 DS Amsterdam.

Les Abattoirs – Toulouse

25 augustus 2016museaPaul Voors

De hoge centrale ruimte met zijn bakstenen pilaren van het moderne kunstmuseum Les Abattoirs maakt indruk. Dan vraag ik me af of die hal gemaakt is als eerbetoon aan al die dieren die hier hun leven zouden laten om onze magen te vullen. Dat zal niet zo zijn geweest. Ik troost me daarom maar met de gedachte dat nu op het terrein hele andere voeding wordt geboden dan het aardse stillen van de honger.

Het voormalig slachthuis van Toulouse is gebouwd in 1827. Het industriële erfgoed was van een dusdanige bijzondere architectuur dat er een nieuwe bestemming voor gezocht werd. De transformatie was geen eenvoudige opgave. De oorspronkelijke gebouwen waren ernstig vervallen en twee fabriekshallen waren er later bijgebouwd. Voor de renovatie werd een aanbesteding uitgeschreven die gewonnen werd door de architecten Antoine Stinco and Remi Pappillault. Onder begeleiding van het duo werden het abattoir zo veel mogelijk naar de oude staat terug gebracht. Onderaan dit blog vindt je een link naar een video die de verbouwing in beeld brengt.

Les Abattoirs bevind zich op een groot terrein. In de vorm van een hoefijzer staan rond het hoofdgebouw bijgebouwen. Ze doen dienst als publieke galerie, administratie, restaurant, ateliers en een multimedia bibliotheek. In het centrale gebouw natuurlijk het museum. Rond de hal bevinden zich twee omlopen met zalen. Op de begane grond en eerste verdieping. Onder ongeveer de helft van de hal bevindt zich nog een verdieping. Alle ruimtes bij elkaar maakt het tot een middelgroot museum.

La realite n'existe pas - ALP Le Collectif - 2005 — La realite n’existe pas – ALP Le Collectif – 2005

Als ik rond een uur of 2 het museum betreed is het er al aardig druk. Langzaam wordt het daarna drukker. Een breed publiek, zeker niet alleen de kunstliefhebber. Het zijn vooral Fransen. De toerist lijkt het museum, dat een aardig eind buiten het centrum van de stad ligt, niet te vinden. Er zijn 3 exposities gaande. Een ervan is een overzicht van de collectie van Daniel Cordier. De verzamelaar heeft ruimhartig een deel van zijn collectie geschonken aan het museum.

Ook het werk van Nederlandse kunstenaars is te zien. Bijvoorbeeld de video van Guido van der Werve: ‘Nummer Acht [Everything is going to be alright]’ uit 2007. Een korte film waarin een man op het bevroren water van een zee voor ijsbreker uitloopt.

Nummer Acht - Guido van de Werve - 2007 — Nummer Acht – Guido van de Werve – 2007

Zaal van les Abattoirs Op de voorgrond 2 anonieme werken uit Afrika

Je hoeft niet stel op sprong je koffers te pakken maar Les abattoirs is zeker een bezoek waard. Al was het om de combinatie van Industrieel erfgoed en moderne kunst. Toulouse is een mooie stad. Heel Frans maar niet zo toeristisch. In het centrum veel trendy winkels en eetgelegenheden. Er zijn een aantal galeries voor moderne kunst en niet commerciële kunstinstellingen. ‘s-middags zijn een aantal van die instellingen dicht maar daar staat tegenover de ze tot 19.00 / 19.30 open zijn.

Zie het als een idee voor een steden trip…

La Grande Parade - Ferdnand Leger - 1953 — La Grande Parade – Ferdnand Leger – 1953

Links
Les Abattoirs – Toulouse – Frankrijk.
Video over de restauratie van Les Abattoirs.

Les Abattoirs is open van woendag t/m zondag van 12.00 – 18.00.
Er zijn de nodige extra openingstijden, zie daarvoor de website.
Adres: 76 allées Charles-de-Fitte, 31300 Toulouse

Suppoost in het Frans Hals Museum

24 mei 2016museaFrans hals, Frans Hals museumPaul Voors

Als ik de deur naar de museumzalen open doe is er de herkenning. Of beter gezegd herinnering.De tegelvloer, de oude meubels, historische voorwerpen en natuurlijk de schilderijen. Dit is het Frans Hals museum waar ik zo’n 30 jaar geleden enige tijd suppoost was.

Pas afgestudeerd aan de Reinwardt Academie. Geen werk. Dus toen een uitzendbureau mij een baan als suppoost bij dit museum aanbood was ik er heel blij mee. Wat geld verdienen en in de rustige uren al die schitterende kunst in me opnemen. Mijn aanname bleek te kloppen en maanden lang heb ik vele uren voor al die schilderijen gestaan.

Met sommige schilderijen krijg je een band. Je vergeet ze niet meer. Vooral het werk dat Frans Hals in zijn latere jaren schilderde, maakte indruk. Neem het werk ‘De regenten van het oudemannen huis’. Sober en het beeld terug gebracht tot de essentie. Een paar weken geleden bekeek ik het werk weer na al die jaren. Als snel voelde ik die emotieloze emotie weer. Ik heb een poging gedaan dat gevoel te beschrijven:

Kijk eens naar dit groepsportret.Het is alsof de heren even zijn neergeploft na een dag vol vermoeienissen. Ze zitten wat slordig door elkaar. De hoeden staan alle kanten op. Rechtsonder zie je een rode broekspijp. Het kan de mannen niet zo veel meer schelen hoe ze eruit zien. Verzonken in hun eigen besognes en gedachten.

De schilder, Frans Hals, was zo’n 78 jaar toen hij aan dit werk begon. In die jaren een zeer respectabele leeftijd. Misschien had hij de kracht en energie niet meer om de regenten in al hun grandeur neer te zetten. Hij beperkte zich tot waar hij goed in was. De vitaliteit van gezichten. Het schilderij is sober neergezet. Veel donkere tonen, weinig kleur. Het kant lijkt een noodzakelijk kwaad voor de schilder. Maar dan de gezichten. Ze komen helder op uit de donkere omgeving en zijn doeltreffender dan een foto ooit kan zijn. Pijnlijk in hun eerlijkheid, geen decorum meer.

Zelf ben ik de drukte en rumoer van stad ontvlucht en kijk in alle rust naar deze mensen. Het is alsof 350 jaar tijdsverschil zomaar verdwijnt. Rechts bovenin het schilderij ontwaar ik een man met grijs haar en grijze baard. Hij aanschouwt ons allen met een vaderlijke glimlach.

Regenten van het Oudemannenhuis, Frans Hals, c. 1664
© Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem; Photo: Margareta Svensson
(Klik voor een grotere foto)

Panorama Continuum (2016) – Panorama Mesdag

21 april 2016museaPaul Voors

Ook na 135 jaar heeft het Panorama Mesdag niets van zijn magie verloren. Als je de laatste treden van de wenteltrap opgaat ben je even sprakeloos. Om je heen openbaart zich het Scheveningen van 135 jaar geleden. Als of de wenteltrap een teletijdmachine is. Een wereld van schoonheid en stilte. Een wereld die je op enig moment weer moet inwisselen voor de aardse werkelijkheid.

Het panorama hebben we te danken aan H.W. Mesdag, aan zijn ondernemersgeest, visie en schilderstalent. Hoe kijken kunstenaars van vandaag aan tegen het begrip panorama? Is het achterhaald of bied het nog artistieke mogelijkheden? Dat is een interessante vraag. Het Museum Panorama Mesdag vroeg de kunstenaars Zeger Reyers, Pietertje van Splunter en Gerco de Ruijter om hun interpretatie te geven van het begrip panorama. Het resultaat is Panorama Continuüm. Een expositie die werken toont rond de begrippen wijdheid, lucht en zee. Ze worden gevisualiseerd met behulp van technieken die lopen van analoge fotografie tot 4K/3D video.

artist talk - Gerco de Ruijter - Zeger Reyers - Pietertje van Splunter — artist talk – Gerco de Ruijter – Zeger Reyers – Pietertje van Splunter

Gerco de Ruijter is bekend van landschapsfoto’s die hij met een vlieger vanuit de lucht genomen heeft. Het levert vervreemdende foto’s op. Onmiskenbaar landschappen maar zonder horizon. Het geeft de beelden een bijna abstract karakter. Naast foto’s toont de kunstenaar 2 video’s. Een daarvan is speciaal gemaakt voor de expositie. Met een fisheye lens filmde hij de lucht terwijl hij over een ringdijk reed. Een heel andere kijk op het begrip panorama. Rond en wijds maar zonder horizon. Bomen en lucht spelen de hoofdrol.

Ringdijk - 2015 - Film 26 min - Gerco de Ruijter — Ringdijk – 2015 – Film 26 min – Gerco de Ruijter

Aaneengeketend drijven ze op de golven van de zee. Een grote groep drums. Het geluid van de zee en de schurende, botsende drums heeft iets eigens. Alsof daar in zee een wezen ligt dat zijn zeemanslied zingt. Een lied over de macht van de zee en de vergankelijkheid van het bestaan. Drumkit is een video van Zeger Reyers. Ook is de video Vuurtoren van deze kunstenaar te zien op de expositie.

Drumstel - 2004 - Zeger Reijers — Drumstel – video – 2004 – Zeger Reijers

Samen met Pietertje van Splunter vormt Reyers collectief Broos. Dit collectief toont het werk Continuüm. In een ovaal luchtruim kijk je naar meeuwen. Het ene moment een enkele meeuw in glijvlucht en een tijdje later een grote groep die achter elkaar aan lijkt te jagen een ander moment is de lucht bezaait met meeuwen. Het is geen videoloop waar je naar kijkt en die zich steeds herhaalt. Gamesoftware stuurt de 4K video aan. State of art techniek oneindig in zijn variaties. Een beeld is nooit hetzelfde en zal zich niet herhalen. Zoals de eb en vloed van de zee. H.W. Mesdag keek uren naar die zee die ook nooit hetzelfde was vanuit Hotel Rauch waar hij vaak verbleef.

Panorama Continuum - video - 2016 - Collectief Broos — Panorama Continuüm – video – 2016 – Collectief Broos

Panorama Continuüm is een interessante expositie. Het begrip panorama krijgt een actuele dimensie die je een verfrissende kijk geeft op het aloude Panorama.

Links
Wikipedia pagina over het Panorama Mesdag.
Website van museum Panorama Mesdag.
Informatie over expositie Panorama Continuüm.
Website van Gerco de Ruijter.
Website van Zeger Reyers.
Website Pietertje van Splunter.
Fotoimpressie Panorama Cotinuüm op Jegens & Tevens (Pictured #198)

expositie: Panorama Continuüm t/m 2 okt 2016 (ma-za: 10-17 u; zo: 11-17 u)
locatie: Panorama Mesdag, Zeestraat 65, 2518 AA Den Haag

Philippe van Snick – Solo in de Hallen

6 maart 2016museade HallenPaul Voors

Het staat een beetje verloren, ongeveer in het midden van de zaal kunst te zijn. Een oud krukje met vier metalen poten en een houten zitje. Tussen de poten is losjes maar zorgvuldig ijzerdraad aangebracht. Het heeft veel weg van spinrag. Het is een kenmerkend aspect van het werk van Philippe van Snick, die dualiteit. Het is onmiskenbaar een kunstwerk. De precisie en zorgvuldigheid waar het mee is gemaakt. Het refereert echter aan iets banaals. Een vergeten krukje vol spinrag.

Het is ook wel een beetje plagen van de kunstenaar. We willen opgaan in de verhevenheid van de kunst maar we worden aan de grond gehouden door iets dat we helemaal niet willen zien. In een ander zaal staat een perfecte cirkel van kartonnen dozen. Per twee gestapeld. De bovenzijde van de bovenste doos is beschilderd. Het kleurgebruik is gebaseerd op het door hemzelf ontwikkelde decimale kleursysteem. In een video vertelt hij er meer over (link onderaan). Ook hier wil je meegaan in het artistieke maar op de zijkant van de dozen staat ‘Ladies comfort (20×26)’. Heerlijk ontnuchterend.

Philippe van Snick Lady Comfort-1969 (In situ installatie)

Het monumentale werk Synthese van Traditioneel L-Vormige Kamer uit 1968 en Mexican dream cabin van dit jaar staan bij elkaar in dezelfde ruimte. In twee stappen overspan je een oeuvre van bijna 50 jaar. Er zijn overeenkomsten, zoals het monumentale, architectonische. Bij de volgende stappen door de zalen zul je echter verrast worden door de vele wegen die hij bewandeld heeft. Zijn veelzijdigheid en vindingrijkheid. Altijd serieus en af en toe met een kwinkslag.

Philippe van Snick, Synthese van traditionele l vormige kamer 2, 1968

Philippe van Snick, Synthese van traditionele l vormige kamer, 1968

Philippe van Snick, Mexican dream cabin, 2016

Philippe van Snick is een bijzonder kunstenaar. Museum De Hallen verdient lof dat het een solo expositie aan hem wijdt. Het vraagt wel van de bezoeker de bereidheid meet te gaan in zijn dualiteit. Als je dat doet ga je met een glimlach weer naar buiten. En een beetje verheven, toch nog.

Links:
Informatie over tentoonstelling Philippe van snick van Museum de Hallen.
Meet the artist: Philippe van Snick. Video op Youtube
Gesprek met Philippe van Snick, Witte Raaf 130, 2007
Gesprek met Philippe van Snick, Witte Raaf 131, 2008
Portret van de Kunstenaar als jongeman, Witte Raaf 132, 2008
Een fotoverslag van mijn bezoek aan de expositie

expositie: Philippe van Snick, Solo, t/m 16 mei (di-za, 11-17u, zo 12-17u)
locatie: museum de Hallen, Grote Markt 16, Haarlem

Steken in de ruimte – Ans Verdijk

3 februari 2016museaPaul Voors

Als kunstenaar kiezen voor textiel als je medium getuigt van moed. Textiel wordt geassocieerd met kneuterigheid: Macrameeën, breiclubjes en knopen aanzetten. Naast de strijd om erkenning moet je als kunstenaar ook die weerstand overwinnen. De titel ‘Steken in de ruimte’ is een subtiele hint naar dat vooroordeel waar Ans Verdijk zich niet bij neerlegt.

Ans verdijk — Een klein werk in de vaste collectie

In haar werk staat de mens centraal. Of het individu in relatie tot zijn zijn in de wereld. Het museum de Kantfabriek is daarom een mooie locatie voor haar werk. Kant werd gebruikt om om het individu te verhullen maar ook de status te profileren binnen de gemeenschap waarin werd geleefd. Anderzijds was de productie van kant zeer arbeidsintensief en verbonden aan menselijk leed en succes. Van kinderarbeid tot puissant rijke textielbaronnen.

Ans Verdijk - ketting van de boekhouder — Ketting van de boekhouder

In de vaste expositie van het museum heeft de kunstenaar subtiele interventies aangebracht die verwijzen naar de sociale en menselijke aspecten van kant. Zoals de ketting van de boekhouder die alle geldstromen in de fabriek in de boeken vastlegt.

Ans Verdijk - Veraderd gemoed — Veraderd gemoed

In een aparte ruimte is een solo expositie ingericht. Ans Verdijk blijkt een inventieve kunstenaar. Ze lijkt haar gedachten te formuleren in haar werk. Het maakt de textiel-sculpturen tot een organisch geheel. Een werk is af maar lijkt ook door te gaan in de andere werken. Het is daardoor toegankelijk maar het behoud genoeg mysterie om interessant te zijn.

Links:
Expositie informatie museum de Kantfabriek.
ansverdijk.com

expositie: steken in de ruimte, t/m 6 februari (wo-za, 11 – 17 uur)
locatie: Museum de Kantfabriek, Americaanseweg 8, 5961 GP Horst

Ans Verdijk - Skulptuurboek — Skulptuurboek

Lartigue en Awoiska in het Foam

23 januari 2016museaFOAMPaul Voors

Na 25 jaar weet ik het nog, de cursusleidster snauwde me het antwoord bijna toe: “Ohhh, dat rijkeluis zoontje!!” Dat was tijdens een fotocursus, waar ik de euvele moed had te zeggen dat Jacques Henry Lartigue een heel goede fotograaf was. Ik stond perplex. Het is waar, Jacques kwam uit een welgesteld gezin, kreeg op jonge leeftijd een (box)cameraatje. Hij fotografeerde er rijke dames mee die op zondag over de lanen flaneerde. Soms kwamen ze hem dan achterna. Maar is kunstenaarschap dan te koop? Want dat is wat de opmerking feitelijk impliceert. Nee natuurlijk. Dat zullen jullie met me eens zijn. Lartigue is voor mij gewoon een weergaloze fotograaf.

Dat merk je gelijk als je de expositie Life in color binnenloopt. De foto’s raken je. Je kunt er in mee gaan of tegen verzetten maar ze roepen reactie op. De beelden zijn poëtisch. Onmiskenbaar komen ze uit een voorbije tijd, toch zijn ze ook tijdloos. In het werk van Lartigue zit altijd iets van beweging. Alsof de tijd even is stilgezet, daarna gaat iedereen weer door. In die beweging, in dat ene moment, schuilt ook het menselijke waardoor we ons er moeiteloos mee kunnen verbinden. Lartigue groeide op met de fotografie, zoals wij met het digitale tijdperk. Hij experimenteerde graag. Al vanaf 1920 pakte hij de kleurenfotografie op middels Autochromen. Zodra de kleurenfotografie volwassen is gaat hij er mee werken naast het werken in zwart-wit.

FloretteMegèvemars1965-lartigue — Florette – Megèvemars, 1965 ©JH Lartigue

Bois de Bologne, Paris, 1965 ©JH Lartigue

Wat dat betreft is Awoiska van der Molen tegengesteld aan de beroemde Fransman. Ze houdt vast aan de analoge fotografie terwijl om haar heen iedereen werkt en experimenteert met digitale fotografie. Ook blijft ze ver van de menselijke reuring waar Lartigue zich graag in begaf. Ze zoekt de stilte. Plekken in de natuur waar niemand komt. Ze blijft er net zo lang tot het gevoel van verlatenheid haar bereikt heeft. Als de tijd bijna verdwenen lijkt. Dan maakt ze foto’s. Even te vroeg maakt de foto te licht, even te laat en de foto is te donker. Ook in die ogenschijnlijke eeuwigheid is er dat ene moment.

Awoiska van der molen #336-12, 2012 — #336-12, 2012

Awoiska van der Molen, #373-7, 2015 — #373-7, 2015

Misschien is het dat wat deze twee fotografen verbindt. Dat diepe menselijke verlangen: konden we de tijd maar stilzetten.

(De beelden bij de tekst over JHLartigue komen ‘van het internet’. De foto’s bij de tekst over Awoiska van der Molen uit mijn eigen camera).

exposities:
Life in Color – Jacques Henry lartigue, t/m 3 april.
Blanco – Awoiska van der Molen , t/m 3 april

Locatie:
Foam fotografiemuseum, Keizersgracht 609, 1017 DS Amsterdam.

openingstijden:
Ma, di, wo, za, zo 10 – 18 uur; do, vrij: 10-21 uur).

Barbara Hepworth in het Kröller Möller museum.

13 januari 2016museaKröller Möller, Kröller Möller museumPaul Voors

Er was een staking gaande in de haven. Daar was Barbara Hepworth blij mee. Ze had bericht gekregen dat de 17 ton Guarea hout uit Nigeria was aangekomen. Nu had ze extra tijd om het transport te regelen naar haar studio in St. Ives. Het staat in een tekst aan een wand in de expositie ‘Sculpture for a modern world’.

Al dat hout is verwerkt in beelden en voor één van die beelden sta ik nu met bewondering te kijken. Een beeld van een tijdloze schoonheid, dat genoeg aan zichzelf lijkt te hebben, er alleen maar wil zijn. Houtkleur aan de buitenkant, gepolijst. Wit aan de binnenkant, nerven breken door de verf.

Oval Sculpture - 1955 — Oval Sculpture [Delos], guarea hout en verf, 1955

Ik probeer me voor te stellen hoe de kunstenaar voor dat stuk hout gestaan heeft. Het gereedschap lag klaar. Wat ze voelde en dacht terwijl ze in het harde hout bijtelde. Beelden maken door materiaal weg te halen. Het is eigenlijk heel tegenstrijdig. Misschien is dat wel de reden voor de verstilde expressie die het beeld en de andere beelden in de zaal lijken uit te stralen.

Corinthos - 1954/1955 — Corinthos, guareahout en verf, 1954-1955

Configuration, 1955 — Configuration, phiria, guareahout, 1955 [detail]

Buiten getuigen de bronzen beelden van een bevrijding. Dat kan ik wel begrijpen. Het model in klei kun je net zo lang veranderen tot je tevreden bent. Je kunt ook meerdere beelden laten gieten. Direct carving, het direct werken in het materiaal, was vanaf het begin van haar kunstenaarschap haar werkwijze geweest. Het is echter een techniek die veel controle vergt. Je kunt een beeld met 1 klap verpesten. De overstap naar brons werkte louterend. De vrijheid en vitaliteit spatten van de beelden af en kunnen je als toeschouwer niet onberoerd laten.

Sphere with inner form - 1963 — Sphere with inner form – 1963

Curved form, 1956 — Curved form [Trevalgang], brons, 1956

De beelden in het Rietveld paviljoen staan er permanent en vormen daarmee een toegift op de solo tentoonstelling welke door Europa rijst en die nu is neer gestreken in het Kröller Möller museum. Het is een traditionele tentoonstelling, met veel tekst en uitleg, die een chronologisch overzicht biedt van haar leven en werk. Het laat goed de overgang zien van de figuratieve beginperiode naar het abstracte werk dat haar roem bracht.

Wat me opvalt aan haar werk is dat de roerig tijden waarin ze leefde niet in haar werk te zien zijn. De grote crisis, de tweede wereld oorlog, ze lijken niet te zijn gebeurd. Ook al woonde en werkte ze in St. Ives ver weg van het rumoer, het moet haar toch geraakt hebben. Misschien wilde ze dat er niets tussen haar, het materiaal en het beeld in kwam te staan. Ze streefde naar tijdloze zuiverheid, er kon maar één ding zijn: kunst.

Sculpture with color - 1943 — Sculpture with color [Deep blue and red] – 1943

Two Forms - 1933 — Two Forms, albast op basis kalksteen, 1933

Links:
Informatie over expositie Barbara Hepworth op website Kröller Möller.
Beschrijving van de expositie op de website van het Tate (eng).
Review van de expositie in het Tate in de Guardian.
In Leiden wordt een theatermonoloog over Barbara Hepworth opgevoerd (14 feb 2016).
Laat de leegte spreken – review expositie in het Tate 2015 in NRC.

expositie:
Barbara Hepworth, Sculptures of a modern world, t/m17 april (di-zo, 10-17 uur).

locatie:
Kröller Möller Museum, Houtkampweg 6, 6731 AW Otterlo

Lekker Licht – Centraal Museum – Utrecht

3 januari 2016museaPaul Voors

Roland Schimmel - Rapid third eye movement (2015) — Twee bezoekers bestuderen het werk van Roland Schimmel

Licht is een verleidelijk maar ook riskant thema voor een expositie. Verleidelijk omdat het veel mensen aanspreekt en het relatief eenvoudig is om er spectaculair werk mee te maken. Die positieve effecten zijn gelijk ook het gevaar. Het is altijd lastig om spektakel en diepgang te combineren. En een bepaalde diepgang is essentieel voor een museale expositie.

Oscar Sanatillan - Failed down - 2006 — Oscar Sanatillan – Failed down – 2006

Het Centraal Museum in Utrecht heeft het met ‘Lekker licht’, ondanks de gevaren, aangedurfd om met licht aan de slag te gaan. De expositie vindt plaats in expo 3. Twee lange smalle zalen met daartussen een halletje. Kunst, mode, design en video zijn samengebracht onder een aantal noemers als: Gloren, Schijnen, Gloeien en Fonkelen. Een compacte gids/catalogus beschrijft alle werken die ten toon zijn gesteld. Het boekje is gratis te verkrijgen bij de kassa.

Met licht kun je veel kanten op. Bijvoorbeeld een spectaculaire show van installaties met veel effecten. Of omdat (zon)licht de bron van al het leven is op aarde, kan rond deze spiritueel, filosofische benadering een boeiende selectie kunst worden samengebracht. Een laatste mogelijkheid is om kunstwerken uit de verschillende kunstdisciplines onder één noemer samen te brengen.

Ivan Navarro - Pink electric chair - 2006 — Ivan Navarro – Pink electric chair – 2006

Lekker licht lijkt al die mogelijkheden te willen combineren. Dat is misschien de reden dat deze expositie je niet echt weet te grijpen. Je wordt heen en weer geslingerd tussen werken die totaal verschillend zijn qua intentie en beleving. Een fragiel tafellampje van Rietveld gaat niet goed samen me de dominant aanwezige maar beladen Pink electric chair van Ivan Navarro, ook als is de stoel gebaseerd op de beroemde stoel van Rietveld.

Makato - Studio Wieke Somers — Makato (reflection lamp) – Studio Wieke Somers.

Design delft sowieso het onderspit. De Makato lamp van Studio Wieki Somers staat naast een scherm die rauwe video’s toont en in de rode theater-achtige ruimte waar ook een video van Amy Whitehouse is te zien hangen aan het plafond wat verloren enkele designlampen.

Ook een aantal andere werken vallen niet op tussen de in het oog springende visuele effecten. Bijvoorbeeld het werk van Krista van der Wilk. De installatie heeft een aardig formaat maar de subtiele bewegingen van het licht zal weinigen op vallen.

Krista van der Wilk - Replaced light 1.0 - 2014 — Krista van der Wilk – Replaced light 1.0 – 2014

Of het werk ‘The arrangement’ van Navid Nuur waarin (een willekeurig) iemand (de ondertekenaar van het contract) ervoor kan kiezen na zijn dood en crematie zijn as in een neon-werk (zijn handtekening) te laten verwerken, zodat diegene zal blijven stralen na zijn overlijden. Is het thema niet te heftig voor deze expositie?

Navid Nuur – The Arrangement (2015 – ?) – neonlamp (1)

Navid Nuur – The Arrangement (2015 – ?) – correspondentie (3)

Navid Nuur – The Arrangement (2015 – ?) – correspondentie (2)

Navid Nuur – The Arrangement (2015 – ?) – De handtekening (4)

Is Lekker Licht daarmee een slechte tentoonstellling? Dat valt mee, er is genoeg boeiende kunst te zien. Sommige werken weten de aandacht van de bezoeker op te eisen maar een ander deel zou je een meer passende context gunnen.

F. v Nieuwenborg / M. Wegman - Delight - 1979 — F. v Nieuwenborg / M. Wegman – Delight – 1979

Willem Marijs - Black light table - 2015 — Willem Marijs – Black light table – 2015

Jan Taminiau - Irradiance-collectie — Jan Taminiau – Irradiance-collectie

Mathijs Munnik - Common structures - 2013 — Mathijs Munnik – Common structures – 2013

Links:
Informatie over Lekker licht van het Centraal Museum

expositie: Lekker licht, t/m 24 januari 2016 (di-zo : 11-17 uur)
locatie: Centraal Museum, Agnietenstraat 1, 3512 XA Utrecht

kunstblijfteenraadsel

Verslaat kunstexposities van (jonge) kunstenaars in galeries, musea en andere kunstinstellingen