Toen ik een half jaar oud was werd ik door mijn moeder meegenomen van Nederland naar Nigeria waar mijn vader werkte voor Shell. We woonden daar in een dorp vol villa’s met enorme tuinen, scholen, winkels en een ziekenhuis. Ik bewaar er vele herinneringen aan. Maar wat is er nu nog over van dat dorp? En wat zouden de oorspronkelijke bewoners er van gevonden hebben dat hun grond, hun plek, voor dat dorp werd ingenomen?

We hebben natuurlijk allemaal herinneringen aan plaatsen en plekken. Het maakt dat het begrip ‘geest van een plek’ in het Latijns ‘Genius Loci’ bijna iedereen zal aanspreken. Hoewel heel dichtbij is het ook een heel mysterieus begrip. Want wat is precies de ‘geest van een plek’?

Anna van Suchtelen heeft het begrip ‘geest van een plek’ onderzocht. Ze bestudeerde daarvoor uitvoerig de archieven van een  gegoede Zeeuwse familie en hun landgoed. In de expositie ‘Genius Loci‘ bij Dapiran Art Project Space in Utrecht heeft ze dat onderzoek visueel vorm gegeven.

Visualiseren heeft het gevaar in zich dat het kwesties definitief maakt. Eenpuntig. De kunstenaar is niet in die val getrapt. Er is geen antwoord. De zeefdrukken, voorgedragen tekst en video’s roepen vooral vragen op. Of verwondering. Kun je de Genius loci vangen in een tekst, een video, een schaduw? Wolken spelen een belangrijke rol. Ze zijn een vast onderdeel van elke plek, altijd, maar ze zijn nooit hetzelfde. Die zekere onzekerheid lijkt de expositie te dragen.

expositie: Anna van Suchtelen – Genius Loci; t/m 25 november 2017, vr-za (12-18 uur)
locatie: Dapiran Art Project Space, Springweg 59, 3511 VK Utrecht.

Vroeger schilderde kunstenaars de natuur vol ontzag. De mens werd door deze weerspannige metgezel op de aarde omringd en kon even mooi als wreed zijn. Prachtige bloemen, een lommerrijk laantje, de oogst die werd binnengehaald. Maar er waren ook verwoestende stormen, droogtes, hongersnoden, dodelijke epidemieën.

Tegenwoordig lijkt de mens de natuur te omringen. Met veel van de gevaren kunnen we beter overweg. Maar is het nu echt veiliger? Het gevaar komt nu van de mensheid zelf. Economische crisissen, uitputting  van de aarde, het klimaat, migrantenstromen. In het werk van Jop Vissers Vorstenbosch komen de krachten en gevaren van natuur en mens samen.  Beelden van woeste golven, dreigende luchten of desolate boomgroepen worden getoond met moderne lichtbakken.

Maar waar de lichtbak zich doorgaans dienend opstelt om het werk te laten schitteren, gaan de bakken van Jop het gevecht aan en eisen de aandacht op. TL balken zijn niet verdwenen achter matglas dat het licht egaliseert. Integendeel, ze tekenen zich fel en trillend af achter de schildering op acrylglas. Constructie, licht en schilderwerk hebben elk hun eigen inbreng.

De inspiratie voor de lichtbakken deed de kunstenaar op tijdens een residentie in Detroit. Vroeger het hart van de Amerikaanse auto-industrie maar nu ernstig in verval. Leegstaande fabrieken, vervallen huizen en een enorme werkloosheid. Voor Job werd de teloorgang gesymboliseerd door de reclame lichtbakken. Eerst waren ze een symbool van het kapitalisme, nu vergaan en achtergelaten, sommige knipperen nog… Een tragedie niet veroorzaakt door een natuurramp maar door het handelen van de mens zelf.

En dan iets over de geschilderde bomen, wolken en golven. Ze zijn niet aangebracht met een fijn penseeltje maar vooral het resultaat van krassen, schuren en weghalen. Door deconstructie dus. Het past helemaal in het werk.

In Dapiran Art Project Space kun je zijn werk bekijken. De voortdurende strijd van de mens is in zijn werk rauw verbeeld. Niet perse somber, eerder heroïsch en daardoor hoopvol.

Links
Expositieinformatie Dapiran Art Project Space.
Verfgeweld – website Jop Vissers Vorstenbosch.

Andere actuele expositie waar het werk van Jop te zien is:
The Wild – W139 – Compromisloze kunst van Oscar Peters.
Het Stijlpaviljoen – Amersfoort.

expositie: Jop Vissers Vorstenbosch, t/m 26 aug. vr en za 12-18 uur.
locatie: Dapiran Art Project Space, Springweg 59 ,3511 VK  Utrecht.