Kunstfilosoof Maarten Doorman stelt in zijn lezenswaardige boek ‘De navel van Daphne’ dat de kunst in deze tijd zijn pioniersrol in de samenleving is kwijtgeraakt en zodoende zijn urgentie heeft verloren. Het publiek haakt massaal af en de hedendaagse kunst is verworden tot het speeltje van de (super)rijken. Met de expositie ‘Moving realiteis‘ lijkt Galerie Sanaa die stellingname te willen weerspreken. Het begrip vluchteling wordt breed belicht en ook in een historische context geplaatst. Alsof dat geen engagement is.
De organisatoren van de expositie zijn niet in de val van het drama getrapt. Geen aangespoelde lijken, geen gammele bootjes of drommen doorweekte mensen voor metershoog prikkeldraad. Het actuele thema vluchteling wordt vanuit een persoonlijke, beschouwende manier benaderd. Welke herinneringen bewaart een vluchteling? Hoe kijken we zelf aan tegen goed en kwaad? Hoe kunnen we helpen? Wat willen we zien en wat vergeten we? Dit soort vragen komen aan bod in de expositie die een goede balans weet te vinden tussen schoonheid, ernst en lichtvoetigheid.
De tekeningen van Rosa Everts geven je het gevoel dat je te laat bent. Het evenement is voorbij en je aanschouwt de laatste resten. Koffievlekken, een krantenartikel, wat achtergelaten muntjes. Of ben je de detective die uit de spaarzame aanwijzingen wat er was moet achterhalen?
PJ Roggeband wil de vluchteling helpen. Daartoe ontwikkelde hij het project PLANTEGROND. Een kaart waarin plantenzaden zijn verwerkt die je kan opkweken maar de kaart bevat ook nuttige informatie als vluchtroutes, hulpadressen en plattegronden. Voor een moment van rust bevat het een kort verhaal.
Een rechthoek van 56 portretten van invloedrijke personen die rond de tweede wereld oorlog leefden. De ‘goeden’ en ‘slechten’ hangen door elkaar. Deze tekeningen van Paul Klemann herinneren je aan een bewogen periode die niet eens heel ver achter ons licht.
Dat Natalia Ossef schildert vanaf oude foto’s is duidelijk. Maar door het schilderen worden de beelden zachter. De gezichten zijn verdwenen. Alsof de herinneringen van iedereen kunnen zijn. Beelden die met de tijd vager worden.
Niet van alle kunstenaars heb ik een werk beschreven. Er is ook werk te zien van Myriam Mihindou, Rabi Koria (Winnaar Koninklijke prijs voor de schilderkunst 2015), Fatima Barznge, Baldin Ahmad. (Zie ook onderaan dit blog)
Moving realities benadert het begrip vluchteling niet vanuit een groep binnen een samenleving, zoals ‘moslims’, ‘asielzoekers’ of ‘wij’ maar vanuit de mens die we allemaal zijn. Misschien zijn we ook allemaal wel vluchtelingen. Vluchtelingen van de tijd die geen moment stil staat.
expositie: Moving Realities, t/m 12 mei (wo-za, 12-18 u) en 1 mei Culturele Zondag Utrecht
locatie: Galerie SANAA, Jansdam 2, 3512 HB Utrecht.
